Niet-overdraagbare aandoeningen (NOA’s) nemen snel toe in Sub-Sahara Afrika en vormen een aanzienlijke druk op reeds overbelaste zorgsystemen. Als antwoord hierop rust het CAPSTONE-project zorgprofessionals uit met de kennis en vaardigheden die nodig zijn om deze uitdaging aan te pakken via onderwijs.
Het CAPSTONE-project wordt geleid door een consortium van academische en ontwikkelingspartners uit Ghana, Gambia, België, Duitsland en Nederland. Het project richt zich op het duurzaam versterken van de capaciteit van hogeronderwijsinstellingen in de regio, met als doel het aanbieden van transdisciplinair en praktijkgericht onderwijs rondom NOA-zorg.
Als onderwijskundig adviseur binnen het CAPSTONE-project was Elevate verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de basis van de onderwijskundige componenten. Dit bestond uit twee hoofdproducten:
Elevate begeleidde de ontwikkeling van een uitgebreid competentieprofiel waarin de persoonlijke en professionele vaardigheden zijn omschreven die van lerenden worden verwacht. Dit profiel geldt zowel voor studenten als voor zorgprofessionals die deelnemen aan de korte cursussen van CAPSTONE. In nauwe samenwerking met de partnerinstellingen ontwikkeld, waarborgt het profiel de relevantie, praktijkgerichtheid en regionale verankering van de cursussen.
Om effectieve cursusontwikkeling te ondersteunen, ontwikkelde Elevate een overkoepelend didactisch raamwerk. Dit raamwerk helpt cursusontwikkelaars bij het ontwerpen van lesinhoud die:
Op basis van het competentieprofiel en didactisch raamwerk hanteren CAPSTONE-partners een gestructureerd en gezamenlijk proces voor het ontwerpen van cursussen. Deze aanpak zorgt ervoor dat het onderwijsaanbod aansluit bij zowel professionele standaarden als lokale behoeften.
Het ontwikkelproces begint met het bepalen van de beoogde leeruitkomsten, gebaseerd op het competentieprofiel. Hierbij worden zowel kennisdoelen als vaardigheden geformuleerd die aansluiten bij de dagelijkse uitdagingen in de NOA-zorg.
Met behulp van het didactisch raamwerk stellen teams de cursusstructuur op en selecteren zij passende onderwijsvormen. Elke cursus wordt voorafgaand aan de ontwikkeling beoordeeld aan de hand van de volgende criteria:
Onderwijsmateriaal wordt ontwikkeld met gestandaardiseerde formats voor studenten- en docentengidsen. Deze materialen zijn gebaseerd op het raamwerk en ondersteunen actief en inclusief leren.
Als onderdeel van de implementatiestrategie biedt Elevate gerichte onderwijskundige ondersteuning en gestructureerde feedback bij vastgestelde ontwikkelmomenten. Er wordt gewerkt met een gezamenlijk ontwikkeloverzicht waarin deadlines voor conceptversies en feedbackmomenten zijn vastgelegd. Zo wordt de kwaliteit en afstemming gedurende het hele ontwikkeltraject geborgd.
Elke cursus wordt getest bij een representatieve groep deelnemers om duidelijkheid, relevantie en betrokkenheid te toetsen. Deze fase levert waardevolle inzichten op over de leerervaring en de effectiviteit van het lesontwerp.
De feedback uit de pilot wordt gebruikt om de cursus verder aan te scherpen. Aanpassingen richten zich op het verbeteren van het didactisch ontwerp, het verduidelijken van lesmateriaal en het versterken van de aansluiting bij de competentiedoelen.
Hogeronderwijsinstellingen in Sub-Sahara Afrika maken inmiddels gebruik van het competentieprofiel en het didactisch raamwerk om onderwijs te ontwikkelen dat lokaal relevant en praktisch toepasbaar is.
CAPSTONE draagt bij aan versterking van het onderwijs, met cursussen die beter aansluiten bij de praktijk, participatie bevorderen en inspelen op reële gezondheidsuitdagingen.
Docenten ontwikkelen meer vertrouwen in het geven van transdisciplinair onderwijs, terwijl studenten praktische, systeemgerichte vaardigheden opdoen. Belangrijker nog: instellingen zijn nu beter in staat om deze aanpak zelfstandig voort te zetten en uit te breiden, bijvoorbeeld door het ontwikkelen van nieuwe cursussen, het opleiden van extra docenten en het integreren van deze onderwijsvormen in bredere curricula.
CAPSTONE laat zien hoe gezamenlijke, lokaal verankerde en goed ondersteunde curriculumontwikkeling een essentiële bijdrage kan leveren aan het versterken van gezondheidssystemen. Door onderwijsinstellingen zelf in staat te stellen om hoogwaardig NOA-onderwijs te ontwerpen en aan te bieden, legt het project de basis voor duurzame verbetering van zorg — van binnenuit ontwikkeld in plaats van geïmporteerd.
Wilt u meer weten over het CAPSTONE-project of mogelijkheden verkennen voor samenwerking op het gebied van NOA-onderwijs en capaciteitsopbouw? Neem contact met ons op:
Meer informatie: https://capstonewestafrica.org
